SLOBODA RIJEČI: Inicijativa za legalizaciju kanabisa u Srpskoj

Od tog momenta Internet je poprište ,,sukobljavanja” onih koji su ,,za” i ,,protiv”. Stavovi se kreću na skali od apsolutne afirmacije do totalne prohibicije, od toga da je to ,,zavjera svjetske vlade koja želi da se što više građana Zemlje drogira i što prije umre”, do toga da je ,,travu opanjkao” globalni kartelski lobi farmaceutske industrije jer marihuana može da izliječi skoro ,,svaku bolest” što bi ugrozilo njihove profite.

U januaru ove godine Slovenija je legalizovala marihuanu u medicinske svrhe, a može se kupiti na recept u apotekama. Hrvatska je to uradila polovinom oktobra. U Srbiji je oformljena ekspertska grupa od najeminentnijih stručnjaka u državi koja treba da dadne mišljenje o ovom problemu, a legalizaciju podržavaju i neke političke stranke. Ova materija u BiH je regulisana na državnom nivou Zakonom o sprečavanju i suzbijanju zloupotrebe opojnih droga i tim propisom marihuana i njezinini ekstrakti, smole, ulje koje je prema riječima nekih pacijenata pomoglo, svrstavaju se u red opojnih droga pod najstrožom kontrolom. Kod nas ovu biljku moguće je uzgajati samo za potrebe naučnih istraživanja ili za primjenu u industriji, ali uz poštovanje stroge procedure i uz pribavljenu dozvolu od Ministarstva spoljne trgovine i ekonosmkih odnosa. To znači da se pomenuto ulje i lijekovi na bazi marihuane tretiraju kao narkotici.[2]

Ovakva zakonska regulativa neprimjenjiva je u praksi, a sa druge strane podstakla je ,,cvjetanje” marihuane na crnom tržištu. Čovjek koji rizikuje da izgubi život, pod uticajem nagona samoodržanja spreman je i da ubije, a kamo li da se suzdrži od kupovine zabranjenog opijata za koji vjeruje da će pomoći oporavak. Nakon legalizacije cijena jedne mjesečne doze kanabisovog ulja u Sloveniji košta oko 300KM,[3] dok u Bosni cijena se kreće do 1500KM na nelegalnom tržištu. Takvom neodgovornom politkom, unesrećeni građani pored teškog oboljenja i dilera koji su motivisani isključivo profitom, za neprijatelja su dobili i samu državu. Država za njih nije neprijatelj samo zato što otežava postupak njihovog ozdravljenja. Svojom neodgovornom politikom i neadekvatnom legislativom ova grupacija građna i njihove porodice postavljaju se kontra zakona zato što postoji mogućnost da prekršajno i krivično odgovaraju za takvu vrstu iznuđene djelatnosti.

Marihuana vraća samopouzdanje jer karcinom obično prati zao glas ,,neizlječive bolesti” koji nekada psihički destabilizuje i obeshrabri pacijenta. To može rezultovati padom imunog sistema zbog čega onda niti jedan lijek ne može pomoći – smatra aktivista jedne NVO ,,Lekalizacija”, član Radne grupe za legalizaciju marihuane u Srbiji, farmakolog dr Predrag Nikolić koji sam boluje od karcinoma.[4]

Ipak, priča oko marihuane nije u cjelosti svijetla. Iako postoje nagovještaji da ona može pomoći pri liječenju ili ublažavanju teških bolova kod bolesti karcinoma i multipla skleroze treba biti veoma pažljiv zbog negativnih uticaja ove biljke, a koji se ogledaju kroz njena psihoaktivna dejstva. Da li marihuana stvara ili ne stvara zavisnost - jeste jedno od pitanja koje dijeli svjetsku naučnu javnost. Jedno profesionalno Udruženje za proučavanje zavisnosti iz Kalifornije, čije članstvo broji preko 400 ljekara, smatra da postoji mogućnost da se stvori ovisnost od marihuane. Prema istraživanjima koja oni navode, na uzorku koji su činile osobe od 18 godina i starije, 9% ispitanika je zadovoljilo kriterijume ovisnosti. Taj procenat raste kako se smanjuje starost konzumenta. Pa tako, prema istom istraživanju zavisnost kod korisnika ispod 18 godina se kreće između 35-40%. I pored ovih činjenica, ovo Udruženje je podržalo pravo građana da na referendumu odluče o legalnosti marihuane. Kalifornija je danas jedna od američkih država u kojima je kanabis legalan.[5]

Institut za pročavanje zloupotreba alkohola i droga pri Univerzitetu u Vašingtonu u svom tekstu navodi da kod nekih osoba mogu se pojaviti određeni simptomi kao što su: poremećaj sna, razdražljivost, nemir, gubitak apetita, neraspoloženje, znojenje. Pri ovakvim stanjima osoba može ispoljavati destruktivno ponašanje po sebe, druge ili imovinu. Međutim, ne postoje dokazi da je ovo redovna posljedica upotrebe marihuane.[6]

Evidentan je globalni trend dekriminalizacije ove biljke. Prije ili kasnije BiH će se morati uhvatiti u koštac sa ovim problemom.Tračak nade predstavlja činjenica da je skoro u Banjoj Luci osnovana jedna komisija čiji su članovi doktori Univerzitetskog kliničkog centra RS, a koja treba da izradi dokument na osnvu kojeg će se pokrenuti inicijativa za legalizaciju nekih lijekova na bazi marihuane. Očigledno je da pozitivno zakonodavstvo koje tretira ovaj problem nije u mogućnosti da spriječi dilovanje, promet i držanje marihuane. Ne samo zbog toga što se radi o specifičnoj kategoriji građana koja se hvata ,,za slamku spasa”, nego i zbog toga što se radi o biljci koju je lako uzgojiti na domaćem terenu, a i BiH je tranzitna ruta sa Crnom Gorom za promet nelegalne marihuane iz Albanije prema EU. Osim toga, onaj ko želi da koristi marihuanu u rekreativne svrhe ništa ga u tome ne može spriječiti, pa tako ni zakoni. Legalizacijom ove biljke barem u medicinske svrhe država bi djelimično kontrolisala situaciju. Društvo bi uštedilo određena sredstva koja se troše, jer građani koji koriste ovu biljku kao lijek, ne bi bili lišavani slobode i procesuirani zbog toga.

Bibliografija:
1.http://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/cam/patient/cannabis-pdq/#link/_13
2.Slg. BiH br. 8; 07. 02. 2006. godine; str. 641
3.http://balkans.aljazeera.net/vijesti/lijekovi-od-marihuane-legalni-u-sloveniji
4.Emisija ,,Kanabis kao lek. Korak do života. Legalizacija u Republici Srpskoj'' na Radio Televiziji Republike Srpske od 22. 09. 2015. godine; video sekvenca od 00:07:55 do 00:12:14
5. http://www.csam-asam.org/marijuanas-addictive-potential-general-public
6. http://learnaboutmarijuanawa.org/factsheets/aggression.htm