KRONOVA BOLEST: Saputnik za cijeli život

Kronova bolest je hronično zapaljensko oboljenje pri kojem nastaju ulkusne promjene na organima sistema za varenje. Može se pojaviti na bilo kom organu, od usta do anusa, ali najčešće se susreće na krajnjem dijelu tankog i početnom dijelu debelog crijeva. Prema posljednjim informacijama, ova bolest je više rasprostranjena u Zapadnoj Evropi, na skandinavskom poluostrvu i u SAD, za razliku od Azije, Afrike i Balkana. Poznata američka pjevačica Anastazija, pati od ove bolesti još od 13. godine, ali je to nije spriječilo da imaa uspješnu karijeru.

Koji su simptomi Kronove bolesti?

Kronova bolest je hronično zapaljenje, često autoimunog karaktera i nejasne etiologije. Prvi simptomi su različiti, kao i njihova učestalost ispoljavanja: bolovi u stomaku 77%, hronična dijareja 73%, krv u stolici 22%, gubitak težine 54%, povišena temperatura 35%, analne fisure 16%, anemija 27%, bolovi u zglobovima 38%, promjene na koži 8%, iritacije oka 10%.

Da li je ova bolest nasljedna i zarazna?

Ne spada u nasljedne bolesti, ali se faktor genetskih predispozicija primjećuje kod 20 posto oboljelih. Danas nema podataka da je zarazna, ali različiti virusi i bakterije doprinose njenom nastanku.

U kom uzrastu se najčešće pojavljuje?

Kronova bolest se najčešće pojavljuje kod mladih ljudi (20 – 40 godina), a rjeđe kod ljudi starijih od 50 godina.

Da li može da prouzrokuje smrt?

Ova bolest može da bude uzrok smrti, najčešće zbog sužavanja crijeva i ostalim pratećim komplikacijama. Postavljanje tačne dijagnoze je važno za pravilno liječenje i sprječavanje mogućih komplikacija.

Kako se postavlja dijagnoza i sa kojim bolestima se može pomiješati?

Dijagnoza Kronove bolesti se postavlja kolonoskopijom ( endoskopskim ispitivanjem debelog i zadnjeg dijela tankog crijeva), gastroskopijom, a obavezna je i biopsija za histološko ispitivanje, mikrobiološko ispitivanje stolice radi isključivanja mogućnosti infekcija, laboratorijske hematološke analize, ultrazvuk abdomena, magnetno – rezonantno ispitivanje (MRI) , ultrazvuk crijeva dvostrukim kontrastom ili rendgen tankog crijeva.

Ispitivanja se vrše u gastroenterološkim klinikama ili odjeljenjima. Veliki broj ispitivanja se vrši radi provjere da nisu u pitanju bakterijski kolitis ( kao posljedica salmonele, dizenterije, jersinije, kampilobakterioze, klostridije), paraziti ( amebni kolitis), radijacioni kolitis, ishemijski kolitis, itd. Određuje se stepen težine bolesti tzv. indeksom aktivnosti – CDAI (Chron Disease Activity Index).

Kako se liječi?

Liječenje Kronove bolesti je dugo, teži stanju remisije (odsustvu simptoma) i često traje doživotno. Ne postoji nijedan lijek koji će je u potpunosti izliječiti ili kontrolisati. Zavisno od faze, ova bolest se liječi mesalazinom ili sulfazinom, kortikosteroidima, metronidazolom u početnoj ili srednje naprednoj fazi. Ako je zahvatila kraj tankog crijeva, koriste se kapsule budesonida, kojim se postižu dobri efekti i rijetko ima kontraindikacije.

Kod naprednih stadijuma ovog oboljenja, često se koriste citostatici (azatioprin, metotreksat) i češće biološkim lijekovima (infliksimab, adalimumab), koji osim što otklanjaju simptome, zatvaraju i fistule. U slučaju težih oblika sužavanja crijeva, toksične distenzije crijeva, peritonitisa, teškog krvarenja, perforacije, primjenjuju se hirurški tretmani. Hirurško otklanjanje dijela crijeva, koji je zahvaćen Kronovom bolešću, bez komplikacija, ne garantuje izlječenje i da oboljenje neće da zahvati neki drugi dio organa. Zbog moguće adhezije nakon operacije, hirurško liječenje je besmisleno.

Kakav je režim ishrane i koja je hrana u potpunosti zabranjena?

Dijeta se koristi u kombinaciji sa lijekovima. Tokom akutnog perioda Kronove bolesti, iz ishrane treba izbjegavati hranu koja sadrži vlakna, a to su grah, kupus, grašak, pšenica, brokoli, čokolada i ljuti začini. Zbog netolerancije na laktozu, potrebno je isključiti i svježe mlijeko i mliječne proizvode. U periodima kompletne remisije se može preći na normalan režim ishrane, bogat bjelančevinama, mineralima i vitaminima.

Šta je prevencija?

Zbog nejasne etiologije, prevencija ove bolesti nije moguća, ali smanjenje stresa i izbjegavanje hrane bogate konzervansima smanjuje vjerovatnoću za pojavu ovog oboljenja.

dr Nikolaj Kacarov, gastroenterolog
Sofija, Bugarska

BETTY Gradska apoteka Doboj