Državljanstvo Republike Srpske i za apatride

Ovo rješenje je po prvi put do sada definisano u Prijedlog zakona o državljanstvu, koji je danas utvrdila entitetska vlada.

U postojećem zakonu, od njegovog stupanja na snagu 1999. godine, tokom primjene uočene su određene pravne praznine, nejasnoće i nepreciznost pojedinih odredaba, koje su rezultat kako izmjena nastalih zbog promjena u pravnom sistemu RS-a, tako i zbog činjenice da je važeći zakon više puta mijenjan i dopunjavan.

Predloženim zakonom se, u odnosu na važeći zakon, čije su odredbe s nekim izmjenama u potpunosti preuzete, na sveobuhvatan način riješen je pravni status djece rođene van teritorije RS-a, koja po porijeklu roditelja stiču pravo na državljanstvo RS, a istovremeno precizirane su i dopunjene pojedine odredbe na koje su ukazivale jedinice lokalne samouprave u vezi sa sticanjem državljanstva RS-a djece rođene na teritoriji RS ili u inostranstvu, čiji je jedan roditelj državljanin Federacije BiH, a želi da njegovo dijete ima državljanstvo RS.

- Istovremeno, olakšani su uslovi za sticanje državljanstva prirođenjem, kako u redovnom postupku, po tom osnovu je uslov boravka smanjen sa osam na tri godine stalnog boravka, tako i u olakšanom postupku sticanja državljanstva prirođenjem - na osnovu braka s državljaninom BiH i RS, kod koga je uslov boravka ispunjen momentom sticanja stalnog boravka - stoji u saopštenju entitetske vlade.

Naime, važećim zakonom utvrđeno je da stranac koji je podnio zahtjev za sticanje državljanstva BiH, može steći državljanstvo prirođenjem (naturalizacijom) u redovnom postupku ako, pored ostalog, ima prijavljeno stalno mjesto boravka na teritoriji BiH, najmanje osam godina prije podnošenja zahtjeva, što je podrazumijevalo ukupni boravak u trajanju od 13 godina ili osam godina ukupnog boravka ako se državljanstvo stiče na osnovu braka.

Ovo je propisano jer se stalni boravak može odobriti strancu tek nakon proteka pet godina odobrenog privremenog boravka u skladu sa 59. tačka 1. podtačka a Zakona o kretanju o boravku stranaca i azilu.

Predloženim rješenjem ispoštovana je obaveza iz člana 6. stav 3. Evropske konvencije o državljanstvu, koja je ratifikovana 2008. godine, a kojom je propisano da je maksimalni period boravka koji se može zahtijevati za sticanje državljanstva prirođenjem, deset godina prije podnošenja zahtjeva.

Takođe, ovim zakonom omogućeno je olakšano sticanje, odnosno ponovno sticanje državljanstva RS/BiH osobama kojim je državljanstvo RS/BiH prestalo radi sticanja državljanstva drugih država, a koja imaju potrebu da ponovo steknu državljanstvo RS/BiH, zbog efektivne veze koju nikada nisu prekidali sa zemljom porijekla (porodica, imovina u RS/BiH i slično).

Zatim, otklonjena je pravna praznina koja se odnosi na lica kojima je činjenica državljanstva BiH upisana u matične knjige u Brčko Distriktu BiH bez izabranog entitetskog državljanstva, a koja nemaju prebivalište u Brčko Distriktu BiH, već su prijavljena u RS-u.
Predloženim rješenjem omogućeno je navedenoj kategoriji lica da izaberu entitetsko državljanstvo, a također olakšan je postupak za promjenu entitetskog državljanstva licima koja imaju prebivalište u RS-u, s obzirom na to da je smanjen broj dokaza koja su dužni dostaviti uz zahtjev.