Tražimo objavljivanje tajnog ugovora Srpske i Kine

Poštujući mogućnost da postoje dijelovi ugovora koji se odnose na bezbjednosne aspekte i da oni ne mogu javno pokazati, od Vlade RS smo zatražili da te dijelove anonimizuju ukoliko smatra da je potrebno, a da podatke koji bi trebalo da budu transparentni učine dostupnim građanima koji će sve to da plate.

Ovo nije prvi ugovor koji Vlada RS krije od očiju javnosti i koji je potpisan u potpunosti bez znanja građana, ali to je do sada uglavnom činjeno zbog insistiranja kineske strane. Međutim, sada nije jasno da li su to Kinezi tražili ili je Vlada RS to samoinicijativno odlučila zatajiti od svojih građana.

Nema ni informacija čija je ideja bila da se kupuje kineski softver za sajber bezbjednost i kakve garancije su date za realizaciju ovog ugovora, odnosno kako će platiti štit od 57 miliona maraka, pogotovo ako se ima u vidu dosadašnje iskustvo Vlade RS sa netransparentnim nabavkama preskupih softvera.

Vlada da objasni zašto krije ugovor

U Transparency International-u BiH, koji su pomogli u sastavljanju zahtjeva Vladi, kažu da je ovo tek poslednji u nizu ugovora sklopljenih sa kineskim kompanijama koji Vlada RS krije od svojih građana. Podsjećaju i na tajni ugovor za izgradnju auto-puta Banjaluka-Prijedor koji je Vlada RS godinama krila uprkos sudskim presudama koje su naređivale njegovo objavljivanje, a onda ga pokazala i do sada sakrila najvažni dio o finansiranju.

“Uz ogradu da Vlada ima pravo da zataji određene dijelove ugovora, u skladu sa posebnim zakonom o tajnim podacima i ko ima pravo uvida u to, ne bi trebalo da se sakrije cijela informacija. Trebalo bi zapravo da se objasni zašto se krije. Građani i javnost imaju pravo da znaju sve o radu organa i da im se omogući pristup javnosti u najvećoj mogućoj mjeri. Može se razdvojiti ta informacija i da se omogući uvid u dijelove koji ne trebaju biti tajni, a da se ostali dijelovi anonimizuju“, objasnili su u TI BiH.

Dodaju da ima osnova da ovaj ugovor bude barem djelimično transparentan.

Treba napomenuti i to da u svijetu postoje brojne kontroverze u vezi kineskih softvera i nerijetke optužbe na račun Kine da upravo svoja tehnološka rješenja koristi za špijunažu i prikupljanje podataka o korisnicima.

Vlada je početkom juna potpisala tajni ugovor sa kineskom kompanijom da bi se od javnosti sakrilo još jedno trošenje desetina miliona maraka na softver, a nakon našeg pisanja o tome, prije nekoliko dana, potvrda je stigla juče iz Agencije za informaciono-komunikacione tehnologije Republike Srpske.

Za šta se priprema Srpska?

Zanimljivo u saopštenju Agencije za informaciono-komunikacione tehnologije Srpske koje je izdato dan nakon što je CAPITAL objavio tekst, mnogima je promakao važan detalj, da se priprema odbrana informatičkog napada druge države i napada poličkih motivisanih sankcija, što mnogi tumače kao priznanje da je cijeli projekat posljedica crnih američkih listi, ali i gašenja zvaničnih domena Vlade i ostalih institucija Srpske.

„Sa tehničkog stanovišta (softverska i hardverska rješenja), sistem se sastoji od 15 bezbjednosnih čvorišta i data centra i dizajniran je za odbranu od najsloženijih sajber prijetnji, uključujući državno-sponzorisane napada. Za partnera je, u skladu sa smjernicama Vlade za upravljanje krizom lanaca snabdijevanja i politički motivisanih ne-UN sankcija, izabrana kompanija ELINC, grupacije China Electronic Corporation, specijalizovani proizvođač opreme iz domena nacionalnih sistema informacione bezbjednosti”, stoji u saopštenju.

U njihovom saopštenju potvrdili su i da je izvršena detaljna analiza stanja informacione bezbjednosti u javnoj upravi i kritičnim infrastrukturama za koju smo naveli da da je u veoma lošem stanju.

Rekli su da su izradili smjernice razvoja informacione bezbjednosti i izvršili projektovanje novog nacionalnog sistema zaštite i da je to po obimu, resursima i složenosti predstavlja najveći IKT projekat u Srpskoj i da će obuhvatiti 780 institucija i ustanova.

Najavili su da se do kraja avgusta očekuje početak implementacije projekta u dvije paralelne faze koje omogućavaju integraciju državnih organa, akademskog i privatnog sektora u upravljanju incidentima.

Planirano je da se ovaj softver implementira u sve institucije u Srpskoj na rok od deset godina, a ELINC je posao dobio na osnovu prethodnog dogovora iza zatvorenih vrata, bez tendera i obavještavanja građana iz čijih će se džepova sve to platiti.

CAPITAL

Trenutno stanje na graničnim prelazima donosi Auto-moto savez Republike Srpske

Stanje na graničnim prelazima možete pratiti UŽIVO i putem aplikacije za Android Auto-moto saveza Republike Srpske!