PREDIJABETES – Predstadij bolesti ili prvi alarm za akciju

Faktori rizika za razvoj predijabetesa su genetski faktori i faktori sredine: neaktivan način života, loše prehrambene navike, gojaznost i starenje, što pogoduje razvoju insulinske rezistencije i, u daljem toku, poremećaja tolerancije glukoze.

Predijabetes je veoma rasprostranjen, tako da je procijenjeno da je u 2019. godini poremećenu toleranciju glukoze (IGT) imalo 373,9 miliona osoba uzrasta od 20 do 79 godina, što čini 7,5% odrasle populacije širom svijeta. Od toga, 72,2% živi u zemljama sa niskim i srednjim prihodima. Predviđa se da će se ovaj broj povećati na 453,8 miliona (8,0% odrasle populacije) do 2030. godine i na 548,4 miliona (8,6%) do 2045. godine. Gotovo polovina (48,1%) osoba uzrasta od 20 do 79 godina sa IGT-om mlađa je od 50 godina (180,0 miliona). Ova starosna grupa će i dalje imati najveći broj oboljelih i u 2030. (204,1 milion) i u 2045. godini (231,8 miliona). Važno je napomenuti da je gotovo jedna trećina (28,3%) svih koji trenutno imaju IGT u starosnoj grupi od 20 do 39 godina, zbog čega će vjerovatno provesti mnogo godina u riziku od nastanka dijabetes melitusa tipa 2 i neželjenih ishoda kardiovaskularnih bolesti.

Ciljevi tretmana predijabetesa su:

• promjena životnog stila,
• pravilna ishrana,
• redovna umjerena fizička aktivnost,
• prestanak pušenja,
• gubitak tjelesne težine kod gojaznih osoba,
• kontrola glikemije u cilju prevencije dijabetesa i kardiovaskularnih komplikacija.

Preporučuje se ishrana individualno prilagođena životnoj dobi, načinu života, socio-ekonomskom statusu, fizičkoj aktivnosti i eventualnom prisustvu drugih bolesti. Temelj ishrane čine: smanjen kalorijski unos, broj obroka, sastav nutrijenata, unos dijetetskih vlakana i dodaci prehrani.

Preporuke Američke dijabetesne asocijacije (ADA) za sastav nutrijenata u dnevnom unosu su:

• ugljeni hidrati: 45-60%,
• masti: 35%,
• bjelančevine: 15-20%.

Alternativa je mediteranska ishrana. Osobe sa predijabetesom bi trebale smanjiti tjelesnu težinu za 5-10% i dugoročno je održavati na tom nivou.

Preporučuje se odvikavanje od pušenja i konzumiranja alkoholnih pića, kao i spavanje od najmanje 7 sati tokom noći.

Fizička aktivnost

Redovna fizička aktivnost spada u osnovne metode tretmana predijabetesa. Preporučuje se fizička aktivnost umjerenog intenziteta u trajanju od 30 do 60 minuta, najmanje pet puta sedmično. Preporučene su aerobne vježbe umjerenog intenziteta – brzo hodanje po ravnom, vožnja bicikla, plivanje.

Fizička aktivnost mora biti prilagođena uzrastu pacijenta, kondiciji, kao i kardiovaskularnom statusu, koji bi trebalo obavezno provjeriti kod svakog pacijenta prije započinjanja fizičke aktivnosti.

Edukacija i podrška

Edukacija pacijenata sa predijabetesom, ali i opšte populacije, te motivacija za veću brigu o vlastitom zdravlju, zauzimaju važno mjesto u tretmanu. Cilj edukacije je poboljšanjem svih faktora rizika odgoditi nastanak dijabetesa i smanjiti rizik od kardiovaskularnih bolesti. Takođe, važna je i psihosocijalna podrška.

Farmakološka terapija

Farmakološka terapija se preporučuje pacijentima kod kojih nefarmakološke mjere nisu dovele do neophodnog poboljšanja i treba je provoditi pod nadzorom ljekara.

Prim. dr Marina Tomanić, internista-endokrinolog
Opšta bolnica „Sv. apostol Luka“, Doboj

Trenutno stanje na graničnim prelazima donosi Auto-moto savez Republike Srpske

Stanje na graničnim prelazima možete pratiti UŽIVO i putem aplikacije za Android Auto-moto saveza Republike Srpske!