DOBOJ: Kultura sjećanja na holokaust mora biti sačuvana

Atijas je rekao Srni da se, povodom Međunarodnog dana sjećanja na žrtve Holokausta - 27. januara, Jevrejski kulturni centar u Doboju i ove godine pridružio kampanji "Sjećamo se", čiji je nosilac Svjetski jevrejski kongres.

On je naveo da se pritajenom revizionizmu istorije o Holokaustu i stradanju Jevreja i drugih naroda u Drugom svjetskom ratu treba oduprijeti uvođenjem edukacije o Holokaustu u obrazovni sistem, iza čega treba da stanu država i njene institucije.

"U tu svrhu je na raspolaganju i naša sinagoga u Doboju, koja je ujedno i Jevrejski kulturni centar", rekao je Atijas.

Atijas je istakao da je jevrejska zajednica u BiH imala veoma dobar status tokom Kraljevine Jugoslavije, kada je imala svoje rabine i vjerske škole jašive i kada su uspostavljeni i prvi temelji institucionalne saradnje, ali da njen sunovrat počinje u Drugom svjetskom ratu i formiranjem Nezavisne Države Hrvatske /NDH/.

On kaže da su period NDH obilježila stradanja i deportacije Jevreja, ali i otimanje i rušenje njihove imovine, te kao primjer navodi sudbinu sarajevske sinagoge Kal grandi, u to vrijeme najveće na Balkanu čija je gradnja započeta oko 1580, a dovršena 1938. godine, u kojoj je nakon devastacije, a nakon toga i nacionalizacije, danas smješten Bosanski kulturni centar.

Kada je riječ o restituciji, Atijas je naglasio da se BiH i dalje pominje kao zemlja sa najmanje napretka, ali da to ne iznenađuje, s obzirom na to da je riječ o imovini u vrijednosti većoj od milijardu evra.

Atijas kaže da je Holokaust ostavio teške posljedice po jevrejsku zajednicu i da danas u BiH nema rabina, da živi svega 1.000 Javreja u šest jevrejskih opština, a da se podaci o njihovom nekadašnjem životu crpe iz različitih izvora.

"Malobrojna i bez finansijskih sredstava jevrejska zajednica poslije Drugog svjetskog rata nije mogla `stati na noge`, a danas opstaje u nadi da će vlasti u nekoj mjeri pomoći njihov rad i spriječiti da se ugase i nestanu", izjavio je Atijas.

Atijas je napomenuo da je na području dobojske regije do Drugog svjetskog rata živjelo između 120 i 140 Jevreja, da je sva dokumentacija o njihovom postojanju uništena, a pojedina svjedočanstva prikupljena su za vrijeme FNRJ i smještena su u Muzeju BiH, Zemaljskom muzeju i Muzeju genocida u Beogradu.

On je napomenuo da je Doboj svojevremeno imao svog rabina - Judu Mačora, koji je stradao od domobrana i ustaša, sa poznatim privrednicima - braćom Albertom i Jozefom Pesahom, koji su, između ostalog, držali i veliku etivažu šljiva na prostoru današnje "Metalomontaže" i koji su, zahvaljujući Milanu Kovačeviću, izbjegli deportaciju u logore i pobjegli u Argentinu.

Prvu štampariju u ovom gradu otvorio je Moric Triki, u kojoj se štampao prvi dobojski list, preteča današnjeg "Grafičara".

Atijas kaže da Jevrejska opština Doboj danas ima svega desetak domaćinstava, ali da je, uprkos tome, aktivna, o čemu svjedoče i gramate srpskog patrijarha Pavla i vladike Vasilija, Orden NJegoša trećeg reda, kao i priznanje grada Doboja za pomoć tokom majskih poplava iz 2014. godine.

On kaže da je njegovog strica Jozefa Atijasa postuhmno odlikovao predsjednik Republike Srpske.

Dario kaže da su braća Mordehaj i Jozef Atijas, kao glavni zagovarači opstanka u Doboju, zahvaljujući ljudima dobre volje, uspjeli da 2003. godine otvore sinagogu u gradu, prvu na Balkanu poslije Drugog svjetskog rata, ostavivši nasljednicima teško breme da bude spona sa Jevrejima iz cijelog svijeta, ali i da se u gradu očuva vjerski život i tradicija.

"U Doboju se u dvorištu privatne kuće nalaze dva jevrejska groba koja datiraju iz 1804. godine", izjavio je Atijas i istakao da kulturni ostaci ovog područja trebaju da budu predmet interesovanja Sekretarijata za vjere Republike Srpske, kao i drugih lokalnih i republičkih institucija.

On kaže da je svjestan važnosti finansijske podrške Jevrejskoj opštini Doboj za realizaciju niza aktivnosti, koja se u okolnostima pandemije virusa korona, nažalost, svela samo na djelovanje preko društvenih mreža i internet stranice, kao i u lokalnom Međureligijskom odboru.

Trenutno stanje na graničnim prelazima donosi Auto-moto savez Republike Srpske

Stanje na graničnim prelazima možete pratiti UŽIVO i putem aplikacije za Android Auto-moto saveza Republike Srpske!